การผ่าตัดลดความอ้วน (Bariatric Surgery)

การผ่าตัดลดความอ้วน (Bariatric Surgery)

Bariatric Surgery คืออะไร?
การผ่าตัดลดความอ้วนคือการรักษาโรคอ้วนโดยศัลยกรรม ซึ่งไม่ใช่แค่ลดน้ำหนัก แต่ช่วย ปรับการกินและการดูดซึมอาหาร เพื่อให้น้ำหนักลดลงอย่างยั่งยืน เหมาะสำหรับผู้ที่การควบคุมน้ำหนักด้วยวิธีปกติไม่ได้ผล

หลักการทำงาน:
1.ลดขนาดกระเพาะอาหาร → กินได้น้อยลง
2.เปลี่ยนทางเดินอาหารบางส่วน → ลดการดูดซึมพลังงานและสารอาหาร
3.กระตุ้นฮอร์โมนควบคุมความอยากอาหาร เช่น GLP-1 → ลดความหิว 

สาเหตุ/เหตุผลที่ควรทำ
-โรคอ้วนรุนแรง: BMI ≥ 40
-โรคอ้วนที่มีโรคร่วม: BMI ≥ 35 + โรคร่วม เช่น
-เบาหวานชนิดที่ 2
-ความดันโลหิตสูง
-ไขมันในเลือดสูง
-หยุดหายใจขณะหลับ (Obstructive sleep apnea)
-โรคข้อเสื่อม, ภาวะหัวใจหรือหลอดเลือด
-การควบคุมน้ำหนักแบบอื่นล้มเหลว

อาการ/ปัญหาที่พบบ่อยในผู้ป่วยโรคอ้วน
-หายใจลำบากหรือเหนื่อยง่าย
-ปวดข้อหรือข้อเสื่อม
-เบาหวานควบคุมยาก
-ความดันโลหิตสูงหรือไขมันในเลือดผิดปกติ
-ภาวะหยุดหายใจขณะหลับ

การประเมิน/วินิจฉัยก่อนผ่าตัด
1.ประวัติและตรวจร่างกาย: น้ำหนัก ส่วนสูง BMI โรคร่วม พฤติกรรมการกิน สุขภาพจิต
2.ตรวจเลือดและฮอร์โมน: น้ำตาล ไขมัน ตับ ไต ฮอร์โมนไทรอยด์
3.ประเมินโภชนาการ: ตรวจดูความพร้อมในการปรับพฤติกรรม
4.ประเมินจิตวิทยา: ตรวจสอบภาวะซึมเศร้า ภาวะกินผิดปกติ
5.ตรวจเพิ่มเติม: เช่น การส่องกล้องกระเพาะอาหารหรือเอกซเรย์ในบางราย

ข้อดีของการผ่าตัด
-ลดน้ำหนักส่วนเกินได้ 50–70% ภายใน 1–2 ปี
-ควบคุมหรือหายจากโรคร่วม เช่น เบาหวาน ความดัน ไขมันสูง
-ลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด
-คุณภาพชีวิตดีขึ้น เช่น เดินง่าย ทำกิจกรรมสะดวกขึ้น

ความเสี่ยง/ภาวะแทรกซ้อน
-ภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด: เลือดออก, ติดเชื้อ, ลิ่มเลือดอุดตัน
-ขาดสารอาหาร: วิตามิน B12, ธาตุเหล็ก, แคลเซียม, วิตามิน D
-ปัญหาทางระบบทางเดินอาหาร: ท้องร่วง, คลื่นไส้, แผลแยก
-ปัญหาทางจิตใจหรือพฤติกรรมการกินผิดปกติ

ควรหรือไม่ควรทำ
ควรพิจารณา
-ผู้ที่มีโรคอ้วนรุนแรง + โรคร่วม
-ลดน้ำหนักวิธีอื่นไม่ได้ผล
-พร้อมปรับพฤติกรรมการกินและติดตามแพทย์
ไม่ควรทำ
*ตั้งครรภ์หรือวางแผนตั้งครรภ์เร็ว
*มีโรคจิตควบคุมไม่ได้
*ติดสุราหรือสารเสพติด
*ไม่สามารถปฏิบัติตามการดูแลหลังผ่าตัดได้