Gastrinoma

Gastrinoma

โรค Gastrinoma: เนื้องอกที่ทำให้กรดในกระเพาะสูงผิดปกติ

โรคนี้คืออะไร?
Gastrinoma คือเนื้องอกชนิดพิเศษที่ไปสร้างฮอร์โมนชื่อ gastrin มากเกินไป ซึ่งทำให้กระเพาะอาหารหลั่งกรดออกมามากผิดปกติ จนเกิด โรคแผลในกระเพาะและลำไส้เล็ก ที่รักษายากและมักเป็นซ้ำ เนื้องอกนี้มักพบที่ ตับอ่อน หรือ ลำไส้เล็กส่วนต้น และบางครั้งเป็นส่วนหนึ่งของโรคพันธุกรรมชื่อ MEN1

สาเหตุ
-เกิดจากความผิดปกติของเซลล์ที่สร้างฮอร์โมน
-บางรายเกิดร่วมกับ พันธุกรรม MEN1
-เนื้องอกส่วนใหญ่เป็น ชนิดร้าย (มะเร็ง) และอาจกระจายไปตับหรือต่อมน้ำเหลืองได้

อาการที่มักพบ
-ปวดท้องบ่อย ๆ เรื้อรัง
-แผลในกระเพาะหรือลำไส้เล็กที่รักษาไม่หายหรือกลับมาเป็นซ้ำ
-ท้องเสียเรื้อรัง
-อาการกรดไหลย้อนรุนแรง
-อุจจาระดำหรืออาเจียนเป็นเลือด (ถ้ามีเลือดออกในแผล)
-น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ

การวินิจฉัย
-แพทย์จะใช้หลายวิธีร่วมกัน เช่น
-ตรวจเลือดหาระดับ gastrin (ถ้าสูงมากอาจบ่งชี้ชัดเจน)
-ทดสอบการกระตุ้นด้วย secretin เพื่อยืนยัน
-ส่องกล้องกระเพาะอาหารหาดูแผล
-ตรวจภาพถ่าย เช่น CT, MRI หรือ PET scan เพื่อตามหาเนื้องอก
-ตรวจยีน MEN1 ถ้ามีประวัติครอบครัว

การรักษา
-ยาลดกรดแรง ๆ (กลุ่ม Proton Pump Inhibitors – PPI) เพื่อควบคุมอาการ
-การผ่าตัด ถ้าเนื้องอกอยู่เฉพาะที่และยังตัดออกได้
-ถ้าโรคลุกลาม อาจใช้
-ยาที่ช่วยยับยั้งการหลั่งฮอร์โมน (เช่น octreotide)
-การให้ยาเฉพาะทางมะเร็ง (targeted therapy, เคมีบำบัด)
-การรักษาที่ตับถ้าเนื้องอกแพร่กระจาย

ควรหรือไม่ควร
-ไปพบแพทย์ถ้ามีอาการแผลกระเพาะซ้ำ ๆ หรือท้องเสียเรื้อรัง
-ตรวจสุขภาพต่อเนื่องตามแพทย์นัด
-บอกประวัติครอบครัวถ้ามีคนเคยเป็นเนื้องอกต่อมไร้ท่อ (MEN1)
*ไม่ควรซื้อยาลดกรดมากินเองเป็นเวลานานโดยไม่ตรวจหาสาเหตุ
*ไม่ควรละเลยอาการเรื้อรัง เช่น ปวดท้อง ท้องเสีย หรือกรดไหลย้อนรุนแรง
*ไม่ควรรอจนมีภาวะแทรกซ้อน เช่น เลือดออกหรือน้ำหนักลดมาก