คู่มือ ปั๊มหัวใจ

 

                การช่วยชีวิตผู้ป่วยมีขั้นตอนสำคัญ ถ้าปฏิบัติในแต่ละขั้นตอนถูกต้องและเหมาะสมจะช่วยให้ผู้ป่วยรอดชีวิตได้ โดยมีขึ้นตอนสำคัญดังนี้

1.       การปลุกผู้หมดสติ พร้อมกับขอความช่วยเหลืออย่างรวดเร็ว
2.       การช่วยฟื้นคืนชีพอย่างมีประสิทธิภาพ
3.       การใช้เครื่องช็อกไฟฟ้าอย่างรวดเร็ว
4.       ทีมการแพทย์ฉุกเฉินเข้าไปรับช่วงต่อได้อย่างรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ
5.       การช่วยชีวิตขั้นสูงต่อและดูแลภาวะหัวใจหยุดเต้นที่ โรงพยาบาล

การช่วยชีวิตผู้ใหญ่ขั้นพื้นฐาน (Adult Basic Life Support)

ขั้นตอนที่ 1 ดูความพร้อมและความปลอดภัยก่อน เข้าช่วยเหลือ
 

                ผู้ช่วยเหลือประเมินที่เกิดเหตุว่าปลอดภัยหรือไม่ โดยการประเมินบริเวณรอบ ๆ ถึงอันตราย เช่น สารพิษ กระแสไฟฟ้า ระเบิด และอื่น ๆ ถ้าไม่ปลอดภัยควรเคลื่อนย้ายผู้ป่วย หรือ ตามทีมช่วยเหลือมาช่วย

                ประเมินตัวท่านเองว่าพร้อมช่วยผู้อื่นหรือไม่ เช่น พบผู้ประสบภัยที่จมน้ำแต่ท่านว่ายน้ำไม่เป็น เป็นต้น

ขั้นตอนที่ 2 ประเมินการตอบสนองของผู้ป่วย

                ประเมินโดยการตบบ่าพร้อมกับตะโกนว่า “คุณ...คุณ...เป็นยังไงบ้าง” แล้วดูที่หน้า ถ้าไม่ตอบคำถาม ไม่ขยับตัว ไม่ส่งเสียงคราง ไม่ขยับใบหน้า และมุมปาก แสดงว่าผู้ป่วยไม่ตอบสนอง
                หากผู้ป่วยตอบสนองให้ประเมินต่อไปว่าต้องตามหน่วยฉุกเฉินหรือไม่ และประเมินซ้ำเป็นระยะๆ

หมายเหตุ ในกรณีที่สงสัยว่ามีการบาดเจ็บศรีษะและคอ อย่าพยายามขยับตัวผู้หมดสติ เพราะการขยับจะทำให้ผู้ป่วยที่สันหลังบาดเจ็บ จะกระตุ้นให้เป็นอัมพาตได้

ขั้นตอนที่ 3 ขอความช่วยเหลือ

 

                ตะโกนขอความช่วยเหลือจากผู้ที่อยู่บริเวณใกล้เคียง หรือใช้โทรศัพท์มือถือโทรขอความช่วยเหลือจากระบบบริการการแพทย์ฉุกเฉิน (รถพยาบาล) โดยกด หมายเลข 1669 แล้วเปิดลำโพงโทรศัพท์แล้วจึงวางข้างตัวผู้ป่วย โดยต่อสายไว้ตลอดเวลา จนกว่าเจ้าหน้าที่จะให้วางสาย  โดยเจ้าหน้าที่จะข้อมูลที่จำเป็นต่อการช่วยเหลือทั้งหมด

• เตรียมเครื่องกระตุกหัวใจด้วยไฟฟ้าอัตโนมัติ
• ฟังคำแนะนำจากหน่วยฉุกเฉิน 1669 ตลอดเวลา
• ถ้าอยู่ลำพังและไม่มีโทรศัพท์มือถือ ให้ตามหน่วยฉุกเฉิน หรือ รถพยาบาลก่อน

หมายเหตุ ฟังคำแนะนำจากหน่วยฉุกเฉิน 1669 ตลอดเวลา ห้ามวางสายก่อนเด็ดขาด

ขั้นตอนที่  4 จัดท่าให้ผู้ป่วยหมดสตินอนหงาย
                ถ้าผู้ป่วยหมดสติอยู่ในท่านอนคว่ำให้พลิกผู้ป่วยมาอยู่ในท่านอนหงายบนพื้นราบ เรียบ และ แข็ง แขนทั้งสองข้างนอนเหยียดอยู่ข้างลำตัว

ขั้นตอนที่ 5 ประเมินการหายใจภายใน  10 วินาที

                ประเมินการหายใจผู้ป่วยโดยมองที่หน้าอกของผู้หมดสติ หากผู้หมดสติใส่เสื้อผ้าอยู่ให้ถอดจนกว่าจะเห็นหน้าอกชัดเจน โดยมองเป็นเวลาอย่างน้อย 10 วินาที

• หากขยับปกติ   ให้สังเกตุอาการทุก ๆ 2 นาที และรอจนกว่าทีมฉุกเฉิน 1669 จะมาถึง
  
• หากไม่ขยับ      ให้เริ่มกดหน้าอกทันทีและช่วยหายใจ โดยกดหน้าอก 30 ครั้ง สลับกับช่วยหายใจ 2 ครั้งและใช้เครื่องช็อกหัวใจด้วยไฟฟ้าอัตโนมัติ

หมายเหตุ หากปากขยับแต่หน้าอกไม่ขยับ ใน  10 วินาที ให้เริ่มกดหน้าอกและช่วยหายใจทันที

ขั้นตอนที่ 6  กดหน้าอก

1. วางผ่ามือซ้าย(สันมือ)บนหน้าอกบริเวณระหว่างหัวนมหรือ กลางกระดูกหน้าอก ของผู้ประสบภัย แล้ววางฝ่ามือขวาทับมือข้างซ้าย ตรึงข้อศอกให้นิ่ง แขนเหยียดตรง ห้ามงอแขน  โน้มตัวให้หัวไหล่อยู่เหนือผู้หมดสติ โดยทิศทางของแรงกดดิ่งตั้งฉากลงสู่กระดูกหน้าอก
2. กดบนหน้าอกผู้ประสบภัยตรงๆลึกอย่างนั้น 2 นิ้ว หรือ 5 ซม. ถึง 2.4 นิ้ว หรือ 6 ซม. เร็ว 100-120 ครั้งต่อนาที ด้วยวิธีการนับ “ หนึ่ง สอง สาม สี่ ห้า หก เจ็ด แปด เก้า สิบ สิบเอ็ด สิบสอง สิบสาม สิบสี่ สิบห้า สิบหก ... ยี่สิบ ยี่สิบเอ็ด ยี่สิบสอง... ยี่สิบเก้า สามสิบ”
3. จังหวะเด้งกลับให้หน้าอกเด้งกลับตำแหน่งเดิมทุกครั้ง อย่าคาน้ำหนักไว้เพราะจะทำให้หัวใจคลายตัวไม่เต็มที่

• การกดหน้าอกอย่างมีประสิทธิภาพต้องกดเร็ว กดลึก กดโดยไม่หยุด
• การหยุดกดหน้าอก เท่ากับการไหลเวียนเลือดหยุดลง
• หากหยุดนานกว่า 10 วินาที ทำให้ผู้ป่วยโอกาสรอดน้อยลงมาก

ขั้นตอนที่ 7 เปิดทางเดินหายใจ

                ในผู้ที่หมดสติ หัวใจหยุดเต้น สมองจะขาดเลือด ทำให้สูญเสียการควบคุมกล้ามเนื้อลิ้น ทำให้ลิ้นตกไปออุดกลั้นทางเดินหายใจ ต้องช่วยโดยการยกขากรรไกรล่างขึ้น เพื่อให้ลิ้นที่ติดกับขากรรไกรล่างถูกยกขึ้น ทำให้ทางเดินหายใจโล่ง ด้วยวิธีดันหน้าผาก และ เชยคาง Head Tilt-Chin Lift  

1.  ใช้มือวางบนหน้าผาก แล้วใช้มืออีกข้างจับบริเวณกระดูกของคาง
2. กดศีรษะลง แล้วเชยคางขึ้น
   
   

หมายเหตุ

• หลีกเลี่ยงการกดที่เนื้อคางเพราะจะทำให้ปิดทางเดินหายใจ
•  หลีกเลี่ยงการกดคางแรงจนปิดปาก
   
  

ขั้นตอนที่ 8 การเป่าลมเข้าปอด

        1.  เปิดทางเดินหายใจ แล้วบีบจมูกทั้งสองข้างโดยการจับที่ปีกจมูก
         2.  ให้ลมหายใจโดยการเป่าจากปากสู่ปาก เป่าแรง ๆ ช้า ๆ
         3.  ให้ลมหายใจทั้งหมด 2 ครั้ง(อย่างน้อยครั้งละ 1 วินาที)
         4.  สังเกต การขยับของหน้าอก

ขั้นตอนที่ 9 ปั้มหัวใจ 30 ครั้ง สลับ ช่วยหายใจ 2 ครั้ง จนกว่า

          1.   ผู้ป่วยจะเคลื่อนไหว หายใจ ไอ หรือ
          2.   เครื่องฟื้นคืนคลื่นหัวใจด้วยไฟฟ้าอัตโนมัติจะมาถึง
          3.   หน่วยกู้ภัย รถพยาบาล ทีม1669 จะมาถึง

หมายเหตุ ในกรณีที่มีผู้ช่วยชีวิต มาช่วยเพิ่มขึ้น ควรสลับหน้าที่ของผู้ที่กดหน้าอกกับผู้ที่ทำการช่วยหายใจทุก 2 นาที (5 รอบ)

 เครื่องฟื้นคืนคลื่นหัวใจด้วยไฟฟ้าแบบอัตโนมัติ(AED) หรือ เออีดี

              การใช้เครื่อง เออีดี เป็นอีกขั้นตอนที่มีความสำคัญมากในห่วงโซ่แห่งการรอดชีวิต เครื่องเออีดี หรือเครื่องช็อคไฟฟ้าอัตโนมัติ เป็นอุปกรณ์ที่สามารถ “อ่าน วิเคราะห์ และช่วยรักษาด้วยไฟฟ้า” ได้อย่างแม่นยำ มีประสิทธิภาพ โดยจะทำให้คลื่นไฟฟ้าหัวใจกลับมาเป็นภาวะปกติได้ และ หัวใจจะสามารถสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงร่างกายได้ตามปกติ

           1. เปิดเครื่อง ถอดเสื้อของผู้ประสบภัยออก (หากถอดไม่ได้ให้ใช้กรรไกรตัดเสื้อผู้ป่วยออกได้)

           2. แปะแผ่น บนหน้าอกผู้ประสบภัยตามคำแนะนำ โดยแปะให้แนบสนิทกับหน้าอกผู้ป่วย แผ่นแรกติดที่ใต้กระดูกไหปลาร้าด้านบน และอีกแผ่นติดที่ใต้ราวนมซ้ายข้างลำตัว

ตำแหน่งวางแผ่นช็อคไฟฟ้าหัวใจ
นอกจากตำแหน่งที่แนะนำยังมีอีก 3 ตำแหน่งที่แนะนำคือ
         1. กลางหน้าอกด้านหน้า และ กลางหน้าอกด้านหลัง
         2. ใต้ราวนมซ้ายด้านหน้า และ ใตัสะบักด้านซ้าย
               3. ใต้ไหหลาร้าด้านขวา และ ใต้สะบักด้านซ้าย
โดยมีประสิทธิภาพในการรักษาหัวใจเต้นผิดจังหวะเท่ากัน

การช็อคไฟฟ้าในผู้ป่วยที่ฝังเครื่องช็อคไฟฟ้าภายใน
                ส่วนมาก จะฝังเครื่อง ช็อคไฟฟ้าภายในไว้ ที่หน้าอกบนซ้าย หากแปะแผ่นช็อคไฟฟ้าบริเวณที่ใกล้กับ เครื่องจะทำให้เครื่องเออีดี ไม่ทำงานเพราะจะไปอ่านจังหวะหัวใจจากเครื่องช็อคไฟฟ้าภายใน ดังนั้นจึงควรแปะ ให้ห่างจากตัวเครื่อง Internal Pacemakers ประมาณ 8-10 ซม.

รอดแล้ว

จะหยุดปั๊มหัวใจ ก็ต่อเมื่อ

ทีมฉุกเฉิน รถพยาบาลหรือทีมกู้ชีพจะมาถึง
ผู้ป่วยหายใจได้เอง หน้าอกขยับ
ผู้ป่วยขยับได้เอง รู้สึกตัว


Tip
ให้เปิดเครื่อง AED ไว้ แล้ว ตรวจดูการหายใจซ้ำทุกๆ 2 นาที ตามเครื่องบอก จนกว่าทีมช่วยเหลือมา

หากผู้ป่วยตื่นรู้สึกตัวให้ปิดเครื่อง AED และจะเปิดอีกครั้งเมื่อผู้ป่วยหมดสติไปอีกครั้ง

หากผู้ป่วยหายใจแต่ยังไม่รู้สึกตัว ให้จัดท่านอนตะแคงกึ่งคว่ำตาม

การใช้เครื่อง เออีดี ในสถานะการณ์พิเศษ

          1. กรณีผู้ป่วยมีขนหน้าอกมาก : ขนหน้าอกจะเป็นตัวขัดขวางไม่ให้ แผ่นนำไฟฟ้าแนบสนิทกับหน้าอก จึงควรโกนขนหน้าอกออกก่อนจะติดแผ่นนำไฟฟ้าทุกครั้ง
          2. กรณีผู้ป่วยเปียกน้ำ :  ควรนำผู้ป่วยออกจากบริเวณที่เปียกน้ำ แล้วจึงใช้ผ้าขนหนูเช็ดบริเวณหน้าอกผู้ป่วยให้แห้งก่อนแปะแผ่นนำไฟฟ้า
          3. กรณี ผู้ป่วยติดแผ่นให้ยาทางผิวหนังที่หน้าอก:  ให้ดึงแผ่นยาออก เช็ดบริเวณนั้นให้แห่งแล้วจึงค่อยติดแผ่นนำไฟฟ้า ของเครื่อง เออีดี

          4. กรณีที่ ผู้ป่วยใส่เสื้อหรือชุดที่ไม่สามารถถอดได้ ให้ใช้กรรไกรในชุด AED kit set ตัดออกเพื่อแปะแผ่นนำไฟฟ้าบริเวณหน้าอกเปลือยผู้ป่วยได้
          5. หากมีเลือดหรือสารคัดหลั่งเปื้อน เต็มหน้าอกผู้ป่วย ให้ผู้ช่วยเหลือใส่ถุงมือแล้ว จึงนำผ้าไปเช็ดบริเวณ เลือด/สารคัดหลั่งก่อน แปะแผ่นนำไฟฟ้า
          6. เมื่อใช้ แผ่นแปะนำไฟฟ้า ถุงมือ กรรไกร มีดโกน ผ้า แผ่นเป่าปาก แล้ว ให้ใส่ลงในถุงแดงเพื่อนำไปทำลายให้ถูกสุขลักษณะ ต่อไป

การปั้มหัวใจเด็ก

       ผู้ช่วยเหลือดำเนินการตามขั้นตอนเช่นเดียวกับผู้ใหญ่ ปรับวิธีการกดหน้าอกโดยให้ผู้ช่วยเหลือวางมือลงตรงกึ่งกลางหน้าอก (กึ่งกลางระหว่างหัวนม) กดลึกลง ไปประมาณ 1/3 ของความหนาของหน้าอก(ประมาณ 5 ซม.หรือ 2 นิ้ว) ในการกดหน้าอกจะใช้มือเพียงมือเดียวหรือสองมือก็ได้ สำหรับเด็กวัยรุ่นให้ใช้ความลึกในการกดเท่ากับผู้ใหญ่ (5-7 ซม.)

การปั้มหัวใจทารก

          ให้กดหน้าอกลึกลงไปประมาณ 1/3 ของความหนาของหน้าอก(4 ซม.หรือ1.5 นิ้ว โดยการใช้ 2 นิ้วมือหรือ 2 นิ้วโป้ง อัตราเร็วของการกดหน้าอก 100-120 ครั้งต่อนาที สลับกับการเป่าปาก 2 ครั้ง หรือ 30 : 2 ในกรณีที่มีผู้ช่วยเหลือ 2 คน ให้ปรับเปลี่ยนอัตราการกดหน้าอกจาก 30 ครั้ง เป่าปาก 2 ครั้ง มาเป็น กดหน้าอก 15 ครั้ง เป่าปาก 2 ครั้ง

การช่วยสำลักทารก

1. ให้นั่งคุกเข่ากับพื้นหรือนั่งบนเก้าอี้ หรือท่ายืนใช้มือประคองศีรษะทารกบริเวณขากรรไกรจัดให้อยู่ในท่าคว่ำโดยให้ทารกนอนทาบบนหน้าแขน วางแขนบนหน้าขาแล้วใช้มือตบลงที่ตรงกึ่งกลางกระดูกสะบักทั้งสองข้างจำนวน 5 ครั้ง ต่อเนื่อง
2.  ใช้มืออีกข้างหนึ่งประคองที่ท้ายทอยแล้วใช้แขนแนบลงตรงกึ่งกลางหลังของทารกแล้วพลิกทารกหงายหน้าขึ้นนำมาวางไว้บนต้นขาแล้วใช 2 นิ้วมือวางลงตรงกึ่งกลางหน้าอกใต้แนวราวนมกดลึกลงไป 1/3 ของความหนาของหน้าอกจำนวน 5 ครั้ง ต่อเนื่อง
3.  ให้ทำไปจนกว่าสิ่งแปลกปลอมจะออก ถ้าทารกหมดสติ หยุดหายใจให้เข้าสู่ขั้นตอนของการกู้ฟื้นคืนชีพทารกทันที

การช่วยสำลักผู้ใหญ่

1. ถ้าผู้ป่วยมีอาการของทางเดินหายใจถูกอุดกั้นมีอาการแสดงคือ เอามือกุมที่คอตาเหลือก หน้าเขียว กระวนกระวาย พูดไม่มีเสียง ไอไม่มีเสียง เป็นต้น ให้รีบเข้าไปถามว่า "อาหารติดคอ ใช่หรือไม่"
2. ถ้าผู้ป่วยพยักหน้า หรือตอบว่า "ใช่" ให้รีบขออนุญาตผู้ป่วย "ให้ผม/ฉันช่วยคุณนะ ครับ/คะ" แล้วรีบเข้าไปทางด้านหลัง แล้วใช้มือข้างหนึ่งหาสะดือ แล้วใช้มืออีกข้างหนึ่ง กำหมัดแล้ววางเหนือสะดือ ใต้ลิ้นปีโดยหันด้านนิ้วโป้งเข้าหาลำตัวผู้ป่วย บอกให้ผู้ป่วย แยกขาออกแล้วผู้ช่วยเหลือวางขาตรงกลางหว่างขาผู้ป่วย
3. รัดกระตุกต่อเนื่อง 5 ครั้งให้ทำไปจนกว่าเศษอาหารจะออกหรือผู้ป่วยหมดสติ
   

คำถามที่บ่อย

1. ทำไมต้องให้ความสำคัญกับความปลอดภัยในบริเวณที่เกิดเหตุ

• เพื่อความปลอดภัยของผู้ช่วยเหลือ
• ไม่ให้เป็นผู้ป่วยคนที่สอง

2. ทำไมต้องกระทุ้งท้อง

• เพื่อเพิ่มความดันในช่องอกทางอ้อม โดยให้แรงดันที่ช่องอกดันเศษอาหารออกมาได้
  

3. ถ้าสถานการณ์เศษอาหารติดคอแต่เราอยู่คนเดียวจะใช้วิธีใด

• พยายามขากออกมาก่อน
• ใช้สันเก้าอี้กระทุ้งที่ท้องตนเอง

4. จะรู้ได้ยังไงว่าเด็กเล็กนอนหลับหรือหมดสติ

• ตบที่เท้า เป็นการปลุกเด็ก ถ้าเด็กตื่นลืมตาก็ไม่หมดสติ

5. ทำไมต้องตบเท้าเด็กแทนการตบบ่าแบบผู้ใหญ่

• เด็กเล็กเกินไปตบยาก
• อาจจะทำให้เกิดอันตรายกับเด็ก

6. ถ้าผู้ใหญ่ดิ้นแต่หลับตาแสดงว่าเขายังมีสติอยู่ไหม

• อาจจะเจอคนตาบอด
• อาจจะหลับลึกก็เป็นไปได้
• อาจจะหลับลึกก็เป็นไปได้ยังนับว่ารู้สึกตัวอยู่ แต่ควรตาม ทีมกู้ชีพมา

7. ถ้ากระทุ้งเท่าไหร่อาหารก็ยังไม่ออกสักทีต้องพักก่อนไหม หรือสามารถทำต่อเนื่องไปได้เรื่อยๆ โดยทำแรงขึ้น

• กระทุ้งท้อง ห้า ครั้ง แล้วดูว่าออกไหม ทำไปเรื่อยๆ
• ถ้าคนไข้หมดสติให้เริ่ม ซีพีอาร์ได้เลย แล้วทุกทุกๆครั้งก่อนเป่าปากให้ดูเศษอาหารก่อนเป่า

8. ถ้าปั๊มหัวใจอยู่ แล้วซี่โครงหักต้องปั๊มต่อไหม หรือต้องหยุดทำการปั๊มหัวใจทันที

• ถ้าหยุดปั๊มทันทีผู้ประสบเหตุอาจจะเสียชีวิตได้ แต่ถ้าซี่โครงหักเราสามารถรักษาได้

9. ถ้าแผ่นแปะของเด็กไม่มี สามารถใช้แผ่นแปะของผู้ใหญ่ได้ไหม

• ใช้แทนได้แต่ตำแหน่งการแปะต้องเปลี่ยนไปในเด็กที่มีขนาดตัวเล็ก เป็นแปะด้านหน้าหลังแทน

10. ถ้าอยู่คนเดียวปั้มหัวใจจนเหนื่อยมาก เราปั๊มต่อไม่ไหวควรปฏิบัติอย่างไรต่อ

• ทบทวนดูว่าได้ตามทีมช่วยเหลือหรือยัง
• หากตามแล้วไม่มาให้ตามซ้ำ
• หากหยุด CPR ยังไง คนไข้ก็เสียชีวิต

11. ถ้าเด็กทารกหมดสติเราสามารถปั้มหัวใจไปด้วยและเดินทางไปโรงพยาบาลเองได้หรือไม่

• สามารถทำได้และมีท่าพิเศษในการปั๊มหัวใจและอุ้มไปด้วย

12. ถ้าเป่าปากแล้วลมไม่เข้าปอดเกิดจากอะไร

• อาจจะเกิดจากเศษอาหารอุดตันทำให้เป่าลมไม่เข้า
• เกิดจากเทคนิคการเป่าไม่ได้เปิดทางเดินหายใจ เ
• ป่าแรงไม่เพียงพอ

13. ถ้าเราจะช่วยคนสำลักแต่เขาอ้วนจนเรากอดจากด้านหลังไม่ได้ มีท่าไหนให้ช่วยอีกไหม

• ให้เราโอบและกระทุ้งที่บริเวณหน้าอกแทน ซึ่งหน้าอกคนเรามักโอบรอบเสมอ
• ถ้าไม่ได้จริงๆพอคนไข้หมดสติก็เริ่ม CPR ทันที

14. ถ้าอยู่คนเดียวแล้วพบคนหมดสติควรทำสิ่งใดก่อนกันระหว่าง CPR หรือโทร1669

• ควรโทร 1669 ก่อนเพื่อตาม AED และทีมช่วยเหลือ

15. ถ้าระหว่างปั๊มหัวใจคนป่วยฟื้นขึ้นมาแล้ว หมดสติลงไปอีกครั้ง เราต้องปั๊มหัวใจต่อไหม

• ให้เลือกตามขั้นตอนใหม่ตั้งแต่พื้นที่ปลอดภัยเลย

16. หากในสถานการณ์เราอยู่คนเดียวควร CPR อย่างเดียวหรือต้องเป่าปากด้วย

• ขึ้นอยู่กับความกล้ากับผู้ช่วยเหลือ
• หากเป็นญาติหรือคนรู้จักอาจจะช่วยก็ได้ไม่ผิด

17. ถ้าคนป่วยอยู่ในน้ำ, บนรถ, บริเวณที่ไม่สามารถ CPR ได้ เราจำเป็นต้องเคลื่อนย้ายผู้ป่วยได้ไหม

• ควรย้ายไปในพื้นที่ปลอดภัยก่อน
• พื้นที่ที่ควรจะได้ปั๊มคือพื้นราบ, เรียบแน่นและแห้ง

18. ถ้าเราข่วยทำ CPR คนแต่เขาไม่ฟื้นเป็นความผิดของเราหรือไม่

• ถ้าตามทีมขอความช่วยเหลือแล้วไม่นับว่าเป็นความผิด

19. ถ้าเรามองเห็นเศษอาหารอยู่สามารถใช้มือล้วงเข้าไปเอาเศษอาหารออกมาได้ไหม

• ล้วงได้แต่ต้องเห็นออกมาเป็นชิ้น ๆ ในปากแล้ว
• ถ้าเห็นเพียงส่วนใดส่วนหนึ่งของเศษอาหารไม่แนะนำให้ล้วง

20. กรณีเรากำลังใช้เครื่อง AED แต่เกิดมีปัญหา เช่น เครื่องรวนหรือไม่เหมือนที่เรียนมา เราควรใช้ต่อหรือไม่

• ให้ตามเครื่องใหม่มาหรือตามทีมใหม่มาทันที
• CPR รอเครื่องใหม่
• กรณีนี้จะพบปัญหาบ่อยสุด คือ แบตเตอรี่ของเครื่องหมด

21. ถ้าเราดูครื่อง AED แล้วสภาพเก่ามากแผ่นแปะใช้งานมาหลายครั้งเราควรใช้กับผู้ป่วยหรือไม่

• ใช้ได้แต่การวิเคราะห์จะผิดไป รวมไปถึงการปล่อยพลังงานกระแสไฟฟ้าก็ไม่ถูกต้อง
• แนะนำให้แผ่นแปะใช้ครั้งเดียวทิ้งทุกยี่ห้อทุกชุดทุกชิ้น

22. ถ้าเราช่วยผู้ป่วยและผู้ป่วยฟื้นแล้ว แต่รถพยาบาลยังไม่มา เราควรทำอย่างไรต่อ

• ผู้ป่วยฟื้นลืมตาให้ปิดเครื่อง
• ผู้ป่วยหายใจ ไม่ลืมตาให้จับท่า ตะแคงกึ่งคว่ำหรือRecovery position

23. คนชักแล้วหมดสติสามารถใช้เครื่อง AED ได้หรือไม่

• ใช้ได้แต่ต้องทำตามขั้นตอนปกติเริ่มจากขั้นตอนแรก : พื้นที่ปลอดภัย

24. ถ้าคนท้องหมดสติเราจะปั๊มหัวใจ และใช้เครื่อง AED กับคนท้องได้ไหม

• สามารถใช้ได้เหมือนคนทั่วไปเลยตำแหน่งแปะก็เหมือนกับคนปกติ แต่ตอน CPR ต้องโกยท้องไปด้านซ้ายเพื่อป้องกันไม่ให้ท้องกดทับเส้นเลือดใหญ่บริเวณท้อง

25. ถ้าเศษอาหารติดคอคนท้องเราจะช่วยเขายังไง ใช้วิธีตามคลิปข้างบนได้ไหม

• ช่วยโดยการโอบกอดและรัดที่บริเวณหน้าอกแทนหรือใต้เรานม

26. ถ้าเราจะใช้เครื่อง AED แต่เราไม่สามารถถอดเสื้อผ้าผู้ป่วยได้คือดึงไม่ขาดไม่มีอุปกรณ์ตัดเราจะใช้เครื่อง AED ได้มั้ย

• ไม่ได้ เราไม่สามารถแปะแผ่นผ่านเสื้อผ้าได้ จำเป็นต้องฉีกหรือตัดออกเท่านั้น
• ดังนั้นในที่เครื่อง AED ต้องมีชุดอุปกรณ์จำเป็น (AED kit set) เสมอ

27. ทำไมตอนเรียกผู้ป่วยต้องตบไหล่ทั้งสองข้าง

• ถ้าตบบ่าข้างเดียวคอจะขยับ หากในกรณีผู้ประสบภัยจากอุบัติเหตุอาจจะทำให้เป็นอัมพาตได้

28. AMBU Bag สามารถใช้ซ้ำได้ไหม

• มีทั้งแบบใช้ซ้ำได้และใช้ครั้งเดียว
• หากจะใช้ซ้ำแนะนำให้ไปทำความสะอาดก่อน
• การใช้ซ้ำทำติดเชื้อทางเดินหายใจได้

29. ทำไมต้องกดหน้าอก 30 ครั้งและเป่าปาก 2 ครั้ง ถ้าไม่เป่าปากจะได้ไหม

• การเป่าปากช่วยแก้ปัญหา การขาดอากาศ เช่น ผู้ป่วยจมน้ำ
• ไม่เป่าก็ได้ แล้วแต่ว่ามีความกล้ามากแค่ไหน

30. ถ้าเราเจอคนหมดสติทั้งเด็กและผู้ใหญ่เราควรช่วยใครก่อน

• ขึ้นอยู่กับผู้ช่วยเหลือเลยว่าจะช่วยใครก่อน

31. ทำไมต้องเชยคางผู้ป่วยขึ้นก่อนจะบีบแอมบู เพื่อเปิดทางเดินหายใจ

• หากไม่เปิดทางเดินหายใจ ก็ไม่สามารถบีบแอมบูได้

32. นิ้วที่ใช้กดหน้าอกเด็กเพื่อปั๊มหัวใจสำหรับแพทย์ทำไมถึงใช้นิ้วชี้และนิ้วกลางกด แต่สำหรับคลิปปั๊มหัวใจอย่างถูกวิธีทำไมใช้นิ้วโป้งของมือทั้งสองข้างกด

• การปั๊มหัวใจเด็กที่ถูกต้องมี 2 วิธี

          - หากมีผู้ช่วยเหลือคนเดียว : ให้ใช้นิ้วชี้และนิ้วกลางกดหรือนิ้วกลางกับนิ้วนางกดเพื่อจะได้เป่าปากได้ง่ายโดยอัตราการช่วยเหลือเป็นปั๊ม 30 ครั้ง เป่า 2 ครั้ง (30 : 2)

          - หากมีผู้ช่วยเหลือสองคน : ให้ผู้ช่วยเหลือคนแรกใช้นิ้วโป้งทั้งสองข้างกดอก ผู้ช่วยเหลือคนที่สองเป่าปากหรือบีบแอมบูได้ง่ายโดยอัตราการช่วยเหลือเป็นปั๊ม 15 ครั้ง เป่า 2 ครั้ง(15 : 2)

33. ถ้าเราติดแผ่นpad ของเด็กแล้วลืมเปลี่ยนเป็นโหมดเด็ก แล้วทำการช็อตเด็กจะเป็นอันตรายไหม

• เด็กจากได้รับพลังงานสูง อาจจะมีผลต่อการบาดเจ็บที่หัวใจได้แต่ดีกว่าไม่ได้ช็อกเลย

34. ถ้าคนที่ติดเครื่องอุปกรณ์ตรงหัวใจเราควรใช้เครื่อง AED ไหม

• ใช้ได้แต่ต้องติดห่างจากเครื่องกระตุ้นไฟฟ้าหัวใจภายใน ระยะห่าง 8 - 10 เซนติเมตร

35. ถ้าเกิดอุบัติเหตุค่อนข้างหนักเราควรเคลื่อนย้ายผู้ป่วยหรือไม่

• ไม่แนะนำให้ย้ายผู้ป่วย ควรทำพื้นที่ให้ปลอดภัยจะดีกว่า

36. การเป่าลมเข้าปอดต้องมีปริมาณที่เท่าไหร่ถึงจะเพียงพอ

• เพียงแค่เห็นหน้าอก ขยับก็เพียงพอแล้ว

37. ทำไมถึงไม่ควรใช้ Pad ซ้ำ

• ความต้านทานเปลี่ยนไปทำให้อ่านคลื่นไฟฟ้าไม่ดีถูกต้อง
• ความต้านทานที่เปลี่ยนทำให้คำนวณพลังงานผิดพลาดได้

38. เกิดเราอยู่คนเดียวไม่มีคนเอาเครื่อง AED มาให้เราควรไปหยิบ AED ก่อน หรือทำ CPR ก่อน

• ขึ้นอยู่กับระยะทางที่จะไปหยิบถ้าหยิบได้ภายใน 4-5 นาที ให้หยิบเครื่อง AED ก่อน
• แต่ถ้าไกลกว่านั้นให้ขอความช่วยเหลือแล้วให้คนอื่นหยิบให้

39. ถ้าเกิดคนในครอบครัวหมดสติแล้วอยู่บนเตียงที่นิ่มเราก็ไม่สามารถอุ้มคนลงมาได้ สามารถทำอย่างไรต่อ

• ควรวางผู้ป่วยบนที่เรียบแน่นและราบ เพื่อปั๊มหัวใจ
• ถ้าเป็นในโรงพยาบาลจะมีแผ่นกระดานไว้รองเพื่อปั๊มหัวใจ

40. ถ้าเกิดผู้หญิงที่ผ่าตัดเต้าหัวนมจะสามารถวัดตำแหน่งแบบใด

• วัดได้โดยใช้สองมือคำนวณตำแหน่งโดยวางมือข้างหนึ่งไว้ด้านบนติดคอ และอีกข้างหนึ่งวางต่อกันไป ตำแหน่งกดบนมือข้างที่ ใกล้คอมากกว่า

41. ถ้าเราเรียนการทำ AED และ CPR มาแล้ว แต่พอเกิดเหตุเราไม่ช่วยผิดหรือมั้ย

• ไม่ผิดแต่แนะนำให้ขอความช่วยเหลือก่อน
• ในกฎหมายบัญญัติว่าถ้าเป็นบุคลากรทางการแพทย์แล้วไม่ช่วยถือว่าผิด
• ถ้าไม่มีใครรู้ก็ไม่ผิด

42. ถ้าเราช่วยผู้ป่วยผู้หญิงฟื้นขึ้นมาและเขาเกิดจะฟ้องเราที่ถอดเสื้อเขาเราต้องทำยังไง

• เราใช้เวลาที่เราตามทีมช่วยเหลือเป็นสิ่งยืนยันได้ว่าทำเพื่อไปช่วยชีวิต

43. เมื่อทำ CPR จนฟื้นแล้วต้องจัดท่านอนเป็นท่าไหนและใช้ท่านอนนี้กับทุกครั้งเลยหรือไม่

• นอนตะแคงกึ่งคว่ำ Recovery position ใช้ในกรณีคนไข้ไม่ตื่นแต่ยัง

44. หากคนไข้ตื่นแล้วควรจะเปิดหรือปิดเครื่องกระตุกไฟฟ้าหัวใจหรือไม่

• แนะนำให้ปิดเครื่อง AED เพื่อป้องกันไม่ให้ช็อกซ้ำ
• แล้วจะเปิดอีกครั้งก็ต่อเมื่อคนไข้หมดสติอีก

45. กรณีผู้ป่วยเป็นโรคกระดูกพรุน สามารถปั๊มหัวใจได้ไหม

• กระดูกพรุนกระดูกหักไม่ตาย

46. กรณีใช้ AED แล้ว ไม่สามารถช่วยชีวิตผู้ป่วยได้ ใครจะเป็นคนรับผิดชอบ ค่าแผ่นแปะและแบตเตอรี่

• ปกติเป็นเจ้าของเครื่อง
• ถ้ามีโปรโมชั่นของบริษัทที่จำหน่ายเครื่อง AED

47. พื้นที่ที่มีสนามแม่เหล็กไฟฟ้าสูงสามารถใช้ AED ได้ไหม

• ใช้ไม่ได้เนื่องจากมีโลหะอยู่ใน AED
• แนะนำให้ปิดระบบหรือเอาคนไข้ ออกจากพื้นที่อันตราย